Algemene Nieuwsbrief Wereldwinkels Nederland nr 222

Algemene Nieuwsbrief Wereldwinkels Nederland nr. 222

Een frisse look! 
UITHUIZEN – ”De aardbevingsschade in onze winkel in Uithuizen is hersteld en dat was voor ons een mooie aanleiding om de winkel weer eens op te frissen en een nieuwe look te geven”, vertelt secretaris van Wereldwinkel Uithuizen Gerda Plas. ”Een nieuwe kleur, een nieuwe vloer en veranderde inrichting… En een nieuwe computer. En dat allemaal in een week tijd! Een groep van onze vrijwilligers heeft er hard aan gewerkt en zie hier het resultaat! We zijn er erg blij mee en dat willen we graag laten zien.”

Foto: Wereldwinkel Uithuizen

Inventaris ter overname
ZWOLLE – Vanwege een helaas noodzakelijke sluiting biedt Wereldwinkel Zwolle inventaris ter overname aan. Meubelstukken, een vlag, inpakpapier, een pinapparaat, kaartenmolen of kassalade en nog veel meer staat te wachten op een nieuwe eigenaar. Wie interesse heeft of nieuwsgierig is wat de Wereldwinkel Zwolle nog meer precies wegdoet, kan contact opnemen met Marry Groenendijk via 06-12266781. Wereldwinkel Zwolle zal per 1 december 2023 haar deuren sluiten. Begin dit jaar was de
wereldwinkel genoodzaakt om te verhuizen in verband met te hoge huur van het vorige pand. Helaas is sinds de verhuizing het aantal klanten zo drastisch gedaald dat het maandelijks niet meer haalbaar is om rond te komen. De wereldwinkel heeft zich flink ingezet voor ruchtbaarheid van de verhuizing, maar dit mocht helaas niet baten. Er is nu geen andere optie meer dan de winkel definitief te sluiten.

Wijze woorden van jarige wereldwinkel
RODEN - Dit jaar is het 45 jaar geleden dat Wereldwinkel Roden werd opgericht. Sinds 1996 wordt de winkel gerund vanuit een eigen pand aan de Nieuweweg 7 te Roden. ”Deze mijlpaal moet gevierd worden”, vertelt bestuurslid Albert Wouda. ,,In de jubileum week van 31 oktober t/m 4 november kunnen klanten daarom bij een aankoop een envelop met kortingsbon plukken uit een enveloppenboom met de kans om bij een volgende bezoek iets te kopen met korting. Ook hebben we een mooie en warme aanbieding van plaids met 25% korting en aan klanten wordt koffie of thee aangeboden. We sluiten de week af door met alle medewerkers gezellig een maaltijd te nuttigen.

Wereldwinkel Roden nam onlangs spullen over van Wereldwinkel Oosterwolde omdat deze ging sluiten. Van hen kregen we een mooie tekst op doek die nu aan de muur hangt van onze winkel”. (Zie foto). Een mooie, motiverende tekst voor potentiële klanten:

Dit is de wereldwinkel. We geloven dat de wereld mooier wordt als we geven. Als we geven om onszelf, om elkaar en om de wereld. Daarom zoeken we overal en altijd naar bijzondere producten. Met een verhaal om te delen. Producten die makers een toekomst geven en de aarde niet onnodig belasten.
Een cadeau uit de wereldwinkel geef je niet alleen aan jezelf of elkaar maar ook aan de wereld.

Foto: Wereldwinkel Roden

Een muzikaal feestje
LOPPERSUM – Wereldwinkel Loppersum ‘Veur Elkenain' houdt wel van een feestje. Deze keer is het 35-jarig bestaan de aanleiding. Zaterdag 14 oktober was de Vredekerk het decor van het feest-programma met informatiestands en optredens van Wad ’n Wereldorkest. Ook aan de kinderen was gedacht, zij konden verschillende creatieve activiteiten doen. Elk jaar kiest Wereldwinkel Loppersum op de verjaardag van de winkel een nieuw goed doel in een ontwikkelingsland, een doel waar de winkel en donateurs een jaar lang voor sparen. Afgelopen jaar spaarde men voor Stichting Imarika uit Roden. Zij helpt gehandicapte kinderen in Nairobi, Kenia. Op de feestdag werd bekend welk bedrag voor Imarika was ingezameld en ook presenteerde het nieuwe spaarproject zich: het Kabanga Hospital in Tanzania.

Klimaatvriendelijke wereldlunch
ZUIDPLAS – In Nieuwerkerk aan den IJssel organiseert de wereldwinkel samen met onder meer het kernteam Zuidplas Fairtrade tijdens de Fairtrade Week een Wereldlunch in de bibliotheek. De aanwezigen wordt tegen betaling van 5 euro een lunch geserveerd die bestaat uit fair trade etenswaren en verse, lokale en biologische producten. De activiteit sluit mooi aan bij het thema van de Fairtrade Week: Fairtrade en klimaat, want de gegeten producten zorgen voor een lage of zelfs positieve klimaatimpact.

Op de bres voor de kleine boer
AFRIKA – Shungu Kanyemba springt op de bres voor de kleine Afrikaanse boer. Bijvoorbeeld de kleine Afrikaanse katoenboer die misschien één tachtigste verdient van de verkoopprijs van een katoenen t-shirt. ‘Het is niet eerlijk. Aan het eind van het jaar heeft hij zo’n tweeduizend dollar verdiend en tegelijkertijd is er iemand in Europa de eigenaar van een kledingmerk, woont-ie in een penthouse en verdient-ie méér aan het katoen dan de boer. We moeten nadenken over hoe de inkomsten van de boer te diversifiëren zijn, hoe zijn productiviteit valt op te schroeven en hoe hij de prijs kan verhogen.
‘Dat is het hogere doel van mijn werk en van Kvuno, mijn sociale onderneming, die “wealth to the farmer” als parool heeft. Het is onze missie: kleine boeren vermogend maken.’
Kvuno levert digitale diensten aan kleinschalige boeren, zodat die efficiënte praktijken kunnen opdoen, waaronder: digitaal grondonderzoek, een logistiek meldingssysteem waarmee boeren om mechanisatie en gereedschap kunnen vragen, informatie door kunnen geven en data bijeen kunnen brengen, zodat ze de transactiekosten omlaag kunnen brengen en de digitale organisatie op kunnen tuigen om in de zadenhandel te gaan. Meer lezen kan op: klik hier 

COLUMN OVER ONZE WERELD VAN HOOP, STRIJD EN GLORIE

Met de Franse Revolutie (1789) veranderde de standenmaatschappij in een klassenmaatschappij.
Met de strijdkreet ‘Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap’ verdwenen de voormalige standen: adel en clerus, de stedelijke burgerij en helemaal daaronder de horigen en lijfeigenen in de kapitaal bezittende burger-klasse en de juridische vrije arbeidersklasse. Van de strijdkreet werd met name het begrip vrijheid gerealiseerd. De burgerij kreeg de vrijheid om naar eigen inzicht bedrijven op te zetten en te exploiteren en de voormalige horige kreeg de vrijheid om als arbeider te kiezen voor wie hij wilde werken.
Omdat het begrip gelijkheid niet gerealiseerd werd, was de vrijheid voor de arbeider zeer beperkt. Was in de standenmaatschappij de adellijke grootgrondbezitter nog min of meer verplicht zijn onder-geschikten te verzorgen, hoe minimaal ook, de thans juridische vrije arbeider moest voor zichzelf zorgen en dat betekende genoegen nemen met een hongerloontje.

Het liberalisme, de politieke vertaling van de vrije burgerklasse, domineerde na de revolutie de samenleving. Wel moesten zij nog strijd voeren met het conservatisme. Deze politiek stroming wilde in feite terug naar de standenmaatschappij en tot in de 20e eeuw bleven de conservatieven, via confessionele politieke partijen, actief. Zij waren tegen de Verlichting, tegen de democratie, zeker de democratie voor iedereen. De arbeider moest zijn ondergeschikte positie aanvaarden en via overleg met de kapitaalbezitter tot overeenstemming komen. In Nederland werd zelfs door dominee Abraham Kuyper in 1879 een politieke partij opgericht die zich alsnog keerde tegen de Franse Revolutie, de Anti-Revolutionaire Partij (de A.R.).

Ondertussen ging het met de vrije arbeiders steeds slechter. Omdat de klasse van de kapitaalbezittende ondernemers moest concurreren met andere vrije ondernemers, zochten zij naar de laagste lonen. Dat betekende in de praktijk uitbuiten, honger, slechte woonomstandigheden en slechte gezondheid. Via liefdadigheid wilde diezelfde burgerij alsmede de kerken (de voormalige clerus) de ergste nood nog wel verlichten, maar de maatschappelijke situatie van ongelijkheid werd gezien als een gegeven waar nu eenmaal weinig aan te doen was.

Daar dacht de in aantal en kracht toegenomen arbeidersklasse anders over. De filosoof Karl Marx riep in 1848 in zijn manifest de arbeiders op zich te organiseren met de slogan ‘Proletariërs aller landen, verenigt U!’. Dat werd het begin van de politiek stroming van het socialisme.
Via demonstraties, stakingen, petities en smeekbeden trachtte het socialisme het revolutionaire begrip ‘gelijkheid’ eindelijk van de grond te krijgen. Het liberalisme, veelal gesteund door de kerken, verzette zich hier fel tegen. Bekend is de grote spoorwegstaking in 1903 met de aansprekende kreet ‘Gans het raderwerk ligt stil als Uw machte arme dat wil’ (zie ook de beroemde tekening van Albert Hahn).

- Het ontstaan van het corporatisme -

Hoewel de kerk het gezag van de overheid en de bestaande maatschappelijke situatie als een door God gegeven situatie aanvaarde, kreeg zij in de loop der 19e eeuw toch oog voor de erbarmelijke omstandigheden van de arbeidersklasse. In 1891 verscheen de pauselijke encycliek ‘Rerum Novarum’ (van nieuwe dingen). In dit rondschrijven werd afstand genomen van de chaos van het liberale kapitalisme maar ook van de mogelijke dwang van het socialisme en men koos voor een derde weg, het zogeheten corporatisme. In die derde weg moest de (georganiseerde) arbeidersklasse in redelijk overleg komen met de kapitaalbezittende ondernemers , sterker nog, zowel arbeiders als ondernemers en bepaalde maatschappelijke organisaties zouden lid moeten zijn van een bedrijfsschap. Dit pleidooi werd nog eens herhaald in 1930 met de encycliek ‘Quadrogesimo Anno’(na veertig jaar). Deze derde weg werd overigens niet alleen bepleit door de kerk, ook het ‘Plan van de Arbeid’ uit midden jaren 30 van Professor Tinbergen, gaat uit van - naast strijd - meer overleg tussen ondernemers en arbeiders.

Na 1945 ontstaat in de wederopbouwjaren (1945 -1963) de opbouw van de verzorgingsstaat (van de coalities van PvdA en KVP, de zogeheten Rooms-rode coalities). Ter complementering van de verzorgingsstaat werden er na 1945 ook bedrijfsschappen opgericht. Allen die bij een bedrijf betrokken waren (personeel, werkgevers etc.) behoorden in overleg besluiten te nemen over loon, winst, prijs van het product, investeringen enzovoort, een typisch corporatistisch idee. De effectiviteit van deze bedrijfs-schappen werd gecontroleerd door de SER (Sociaal Economische Raad). In die SER zitten ook weer vertegenwoordigers van de vakbonden, werkgeversorganisaties en de politiek. Even is er nog gedacht om de SER volledige besluitbevoegdheid te geven als het ging om sociaaleconomische kwestie. Dat vond de oude Drees toch te ver gaan en zodoende bleef de SER een belangrijk advies orgaan. In 1952 kwam er zelfs een ministerie van Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie (PBO) met A.C. de Bruijn, oud Rooms-katholieke vakbondsman als minister. Kritiek was er ook met name bij een aantal boeren. Zij protesteerden eind jaren ‘50 tegen het verplichte lidmaatschap van het Landbouwschap. Daaruit ontstond in 1958 de Boerenpartij met de befaamde Boer Koekoek. In december 2013 werd op basis van een motie door VVD, PVV en SP de PBO afgeschaft.

In de jaren 60, als de KVP zich toch meer gaat oriënteren op de kapitalistische liberale VVD, wordt deze verzorgingsstaat stapje voor stapje afgebouwd en worden steeds meer algemene Nutsbedrijven afgestoten en overgenomen door commerciële bedrijven. Na 1989, na de val van de muur, gebeurt dit in versnelde mate. Dat jaartal is niet toevallig . Een van de motieven van de opzet van de verzorgingsstaat was namelijk de angst voor het communisme (In Frankrijk en Italië waren er machtige communistische partijen). Door de arbeiders in Nederland tevreden te houden, verwachtte men geen sympathie voor het communisme. Na verdwijning van dit gevaar zag met name de VVD maar ook de werkgeversvleugel van het CDA dat die verzorging wel wat minder kon. Zij omhelsden het opkomende neoliberale economische systeem waarbij, volgens de Amerikaanse econoom Milton Friedman, bedrijven zich volledig moeten kunnen ontplooien zonder last te hebben van overheids- en vakbondsbemoeienis. Pas dan zou het BNP groeien.

Op zich klopte dat, alleen die economische groei kwam grotendeels terecht bij de ondernemers en de welgestelde burger. De kabinetten Rutte deden de afgelopen 13 jaar alles om de groei en daarmee de winst van het bedrijfsleven te bevorderen en overheidsbemoeienis te verkleinen. Iedereen moest participeren, dat wil zeggen, iedereen moest het vooral zelf uitzoeken. Gevolg: problemen in de ouderenzorg, de jeugdzorg, de ziekenzorg, een toenemende kloof tussen rijk en arm. Die problemen werden, ook door de gevestigde burgerpartijen alsmede door de bevolking op den duur ook wel ingezien. Het is daarom niet toevallig dat in het zicht van de aanstaande verkiezingen steeds meer parijen hun programma hebben gericht op meer bestaanszekerheid, onder andere door meer gesprekken te voeren tussen arbeiders en ondernemingen. Dit verlangen om tussen werknemers en werkgevers meer samenspraak te bevorderen en hun voornemen de kloof tussen arm en rijk te dichten door partijen van PvdA/GroenLinks , Omtzigt, BBB en CDA lijkt op een vorm van corporatisme.

Wat mij betreft zou er een stevig sociaaldemocratisch model moeten komen, liefst internationaal, die nu eindelijk de belofte van de Franse Revolutie 'Gelijkheid’ waar gaat maken. Gelijkheid tussen man en vrouw, zwart en wit, hetero en homo, tussen praktisch en intellectueel opgeleid en niet te vergeten gelijkheid tussen de voormalige koloniën en het nog steeds dominerende Westen. Maar ja, ik heb niet zo veel te vertellen, en dat is jammer, heel jammer.

Hans Beerends

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van Wereldwinkels Nederland

Copy voor deze nieuwsbrief aanleveren via:

26 oktober 2023